Πώς η στέρηση της αγκαλιάς έχει επηρεάσει την ψυχική μας υγεία

Οι άνθρωποι είναι φτιαγμένοι για να επικοινωνούν, ν' αγκαλιάζονται, ν' αγγίζονται έτσι ώστε η επαφή να τους δημιουργεί την πολυπόθητη σύνδεση (συναισθηματική και σωματική) που τους ολοκληρώνει ως όντα. Η ενέργεια που μεταδίδεται από την κοινωνική μας επαφή με τους άλλους ανθρώπους, είναι βασική πηγή αναζωογόνησης, λένε οι ειδικοί.

«Το ανθρώπινο σώμα έχει δημιουργήσει όλες τις λειτουργίες του με βάση την επαφή, το άγγιγμα που λαμβάνει από αυτούς που τον αγαπούν και τον φροντίζουν», λέει η Δρ Κατερίνα Φωτόπουλου, καθηγήτρια ψυχοδυναμικής νευροεπιστήμης στο University College London. «Είμαστε απόλυτα βασισμένοι σε εκείνον που μας φροντίζει για να ικανοποιήσουμε τις βασικές ανάγκες του σώματός μας. Πολύ λίγα πράγματα μπορούν να επιτευχθούν χωρίς την επαφή», συνεχίζει.

Ως ενήλικες, ενδέχεται να μην κατανοήσουμε τη σημασία του αγγίγματος μέχρι τη στιγμή που θα το χάσουμε. «Ίσως αρχίσουμε να συνειδητοποιούμε ότι κάτι λείπει, αλλά δεν θα ξέρουμε πάντα ότι είναι αυτό το άγγιγμα, αυτή η επαφή», λέει ο καθηγητής Francis McGlone, νευροεπιστήμονας με έδρα το Πανεπιστήμιο John Moores του Λίβερπουλ και ηγέτης στον τομέα της συναισθηματικής αφής. «Αλλά όταν μιλάμε για το πρόβλημα της μοναξιάς, συχνά αγνοούμε το προφανές: αυτό που δεν λαμβάνουν οι μοναχικοί άνθρωποι είναι το άγγιγμα».

Η αφή έχει τεράστιο αντίκτυπο στην ψυχολογική και σωματική μας ευεξία. Σύμφωνα με τον καθηγητή Robin Dunbar, εξελικτικό ψυχολόγος στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης: «Με τους στενούς φίλους και την οικογένειά μας, αγγίζουμε ο ένας τον άλλον περισσότερο από ό,τι το αντιλαμβανόμαστε», λέει. Ως ενήλικες έχουμε ένα βασικό σύνολο, κατά μέσο όρο, 5 φίλων που μπορούμε να πούμε τα προβλήματά μας και να βρούμε παρηγοριά. Δε μας εκπλήσσει λοιπόν, ότι από τα 40.000 άτομα από 112 χώρες που συμμετείχαν σε μια έρευνα του BBC το 2020, οι 3 πιο κοινές λέξεις που χρησιμοποιούσαν για να περιγράψουν την αφή ήταν: «παρηγοριά, «ζέστη» και «αγάπη».

Καθώς η πανδημία συνεχίζεται, πολλοί από εμάς προσπαθούμε να αντιμετωπίσουμε το άγχος μας χωρίς την παρηγοριά της αγκαλιάς. Όλοι μας έχουμε διαφορετικές ανάγκες και όρια, αλλά η συνολική απουσία αφής, ειδικά όταν τα συναισθήματα είναι έντονα, έρχεται σε αντίθεση με την ρυθμιστική λειτουργία που μέχρι πρότινος τα έκανε όλα να απαλύνονται. «Μια αγκαλιά μπορεί να μετριάσει τα αποτελέσματα του άγχους και του πόνου, σωματικά και συναισθηματικά. Έχουμε δει στην έρευνά μας ότι η έλλειψη αφής σχετίζεται με μεγαλύτερο άγχος», λέει η Φωτοπούλου. «Σε περιόδους υψηλού στρες - η απώλεια εργασίας, ή πένθους, για παράδειγμα- το να έχουμε περισσότερη επαφή με τους άλλους μάς βοηθά να αντιμετωπίσουμε καλύτερα τις καταστάσεις, ειδικά όταν χρειάζεται να καταστείλουμε την ορμόνη του στρες, την κορτιζόλη».

Ακόμα κι αν έχουμε συνηθίσει να μην αγγιζόμαστε πολύ με τους άλλους, μετά από λίγο η ανάγκη αυτή για επαφή μπορεί να δημιουργηθεί και μερικές φορές περιγράφεται ως «πείνα αφής». Τα δύο τετραγωνικά μέτρα του δέρματος που μας περιβάλλουν είναι γεμάτα με νευρικές ίνες που αναγνωρίζουν τη θερμοκρασία, την υφή και τον κνησμό, κλπ. Ένα σετ ινών υπάρχει καθαρά για να καταγράφει τις απαλές κινήσεις και το χάιδεμα. Αυτοί οι νευρώνες, στο δέρμα όλων των κοινωνικών θηλαστικών, μεταδίδουν αργά ηλεκτρικά σήματα στα συναισθηματικά μέρη επεξεργασίας του εγκεφάλου. Παίζουν κρίσιμο ρόλο στην ανάπτυξη του κοινωνικού εγκεφάλου και της ικανότητάς μας να αντέχουμε στο άγχος. Η υψηλότερη πυκνότητα CT σε όλο το σώμα βρίσκεται στους ώμους και στην πλάτη. «Αν σας αρέσει να τρίβετε την πλάτη σας, είναι επειδή εκεί υπάρχουν περισσότερα CT», λέει ο McGlone. «Η διέγερση αυτών των νευρώνων απελευθερώνει οξυτοκίνη και ντοπαμίνη και έχει άμεσο αντίκτυπο στα επίπεδα κορτιζόλης, τα οποία ρυθμίζουν τη διάθεσή μας».

Πηγή: theguardian.com