Μαρία Κάλλας: Η γυναίκα που τα έκανε όλα με τον δικό της τρόπο
Αν υπάρχει μια γυναίκα που τα έκανε όλα με το δικό της τρόπο, αυτή ήταν η Μαρία Κάλλας. Από την εικόνα και την καριέρα της, τη ζωή της όλη, μέχρι και τον τρόπο που τελικά οι στάχτες της σκορπίστηκαν -κατόπιν δικής της εντολής- στο Αιγαίο, η Μαρία Σοφία Άννα Καικιλία Καλογεροπούλου, όπως ήταν το πλήρες ελληνικό όνομά της, είχε πάντα τον απόλυτο έλεγχο της ζωής της και των ανθρώπων γύρω της. Μόνο σε έναν δεν μπόρεσε να επιβληθεί και αυτό ίσως και να τη σκότωσε. Τη σκότωσε σίγουρα συναισθηματικά πάντως.
Η Κάλλας γεννήθηκε στις 2 Δεκεμβρίου του 1923 στη Νέα Υόρκη, κόρη του φαρμακοποιού Γεωργίου Καλογερόπουλου, από τον Μελιγαλά Μεσσηνίας, και της Ευαγγελίας (Λίτσας) Δημητριάδη, από τη Στυλίδα Φθιώτιδος. Πέθανε 54 χρόνια αργότερα, στις 16 Σεπτεμβρίου 1977 στο Παρίσι από καρδιακή προσβολή. Τα τελευταία χρόνια η φωνή της είχε σχεδόν χαθεί, με λίγα διαστήματα ανάκαμψης.
Ο θάνατος της Κάλλας, σύμφωνα με μια νέα θεωρία ίσως να συνδέεται με το χάσιμο της φωνής της και όχι με τον τρόπο που πιστεύαμε ως τώρα.
Ναι, είχε πονέσει πολύ για τον Ωνάση, ναι είχε κλειστεί σταδιακά στο σπίτι της στο Παρίσι με κατάθλιψη από την ημέρα που εκείνος παντρεύτηκε τη Τζάκι, ναι αναμφίβολα της ράγισε την καρδιά. Όμως, η Κάλλας δεν θα αυτοκτονούσε ποτέ και αυτό το ήξεραν όλοι όσοι την γνώριζαν. Σύμφωνα με τους Ιταλούς φωνίατρους Φράνκο Φούσι και Νίκο Παολίλο, που παρουσίασαν τα αποτελέσματα της μελέτης τους στο Πανεπιστήμιο της Μπολόνια, η τραγουδίστρια υπέφερε από δερματομυοσίτιδα, μία εκφυλιστική νόσο που φθείρει τους μυς και τους ιστούς, συμπεριλαμβανομένου του λάρυγγα. Έτσι εξηγείται και η συνεχής παρακμή του μεγαλείου της φωνής της, που είχε αρχίσει να γίνεται αισθητή από τις αρχές της δεκαετίας του ’60.
Η θεραπεία για τη δερματομυοσίτιδα βασίζεται σε κορτιζονούχα και ανοσοκατασταλτικά σκευάσματα, τα οποία είναι πιθανό να επιφέρουν σταδιακά καρδιακή ανεπάρκεια. Επομένως, η ανακοπή ίσως ήταν το αποτέλεσμα της εκφυλιστικής μυασθένειας.
Σε κάθε περίπτωση η Κάλλας είχε πράγματι χάσει τα δύο σπουδαιότερα κίνητρα της ζωής της: Τη φωνή της και τον Ωνάση. Πώς θα ήταν η ζωή της χωρίς αυτά αν δεν είχε πεθάνει τόσο πρόωρα, είναι κάτι που κανείς δεν μπορεί να ξέρει. Ίσως θα είχε μαραζώσει.
Ίσως πάλι θα είχε επανεφεύρει τον εαυτό της, όπως εξάλλου είχε κάνει αρκετές φορές στο παρελθόν.
Η μεταμόρφωση
Ο γάμος των γονιών της έληξε το 1937, όταν η Ευαγγελία αποφάσισε να πάρει τις 2 κόρες της και να γυρίσει στην Ελλάδα. Οι σχέσεις της με την μητέρα της δεν ήταν πότε καλές, καθώς εκείνη έδειχνε πάντοτε περισσότερη αδυναμία στην αδερφή της. Σύμφωνα με την ίδια, η μητέρα της την υποχρέωνε να τραγουδάει για τους Γερμανούς κατακτητές προκειμένου να στηρίζει οικονομικά την οικογένεια τη δύσκολη περίοδο του πολέμου, όπως εκμυστηρεύτηκε στη mezzo-soprano και στενή της φίλη Giulietta Simionato. Η Μαρία Κάλλας ποτέ δεν συγχώρησε τη μητέρα της γι' αυτό.
Ο πρώτος ρόλος της Κάλλας ήταν η «Σαντούτσα» στην όπερα του Μασκάνι «Καβαλερία Ρουστικάνα», σε μία παράσταση των μαθητών του Αθηνών, στο οποίο είχε εγγραφεί το 1939, στην τάξη της διάσημης Ελβίρα ντε Ιντάλγκο, κοντά στην οποία μαθήτευσε και γνώρισε τα μυστικά της υψηλής τεχνικής των ρόλων του ιταλικού ρομαντικού ρεπερτορίου.
Αυτός που τη βοήθησε να απογειώσει την καριέρα της ήταν ο Ιταλός βιομήχανος Τζιανμπατίστα Μενεγκίνι, ο οποίος λάτρεψε την Μαρία Κάλλας, όχι μόνο ως καλλιτέχνιδα, αλλά και ως γυναίκα. Στις 21 Απριλίου 1949, παντρεύτηκαν, παρότι η Κάλλας δεν υπήρξε ποτέ ερωτευμένη μαζί του. Το 1951 εκπόρθησε και τη «Σκάλα» του Μιλάνου, με τους Σικελικούς Εσπερινούς του Βέρντι. Μετά τη «Σκάλα» του Μιλάνου ήρθε η σειρά της Μητροπολιτικής Όπερας της Νέας Υόρκης να υποκλιθεί στην Κάλλας το 1956. Το καλοκαίρι του 1957 εμφανίζεται στο Ηρώδειο, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών και κυριολεκτικά αποθεώνεται.
Στο μεταξύ με τη βοήθεια του Μενεγκίνι και κυρίως με τα χρήματά του, η Κάλλας κυριολεκτικά μεταμορφώνεται. Δεν αλλάζει μόνο το όνομά της, αλλά και την εμφάνισή της, χάνοντας πολλά κιλά, καθώς πίστευε ότι η εμφάνιση είναι πολύ σημαντική στην καριέρα επί σκηνής.
Η εμμονή της με τις δίαιτες ήταν ένα από τα πράγματα που σημάδεψαν τη ζωή της. Και οι άντρες.
Αν και κατά γενική ομολογία δεν υπήρξε ποτέ όμορφη, εφηύρε ένα δικό της τρόπο να εντυπωσιάζει με την παρουσία της. Πάντα ντυμένη με ότι καλύτερο μπορούσαν να αγοράσουν τα χρήματα, πάντα περιποιημένη, πάντα με το γνώριμο σε όλους ύφος της, αδιαφορούσε πλήρως για όσα έλεγαν οι άλλοι για εκείνη και απλώς προχωρούσε αποφασισμένη προς τον -εκάστοτε- στόχο της.
Ο Ωνάσης
Ο Ωνάσης και η Κάλλας γνωρίστηκαν το 1957, σε μια δεξίωση που διοργάνωσε η κοσμικογράφος της εποχής, Έλσα Μάξγουελ. Το ειδύλλιο μεταξύ τους άνθισε δύο χρόνια αργότερα, όταν ο Ωνάσης προσκάλεσε την Κάλλας και τον Μενεγκίνι της σε κρουαζιέρα, με την περίφημη θαλαμηγό Χριστίνα.
Στη θαλαμηγό ήταν και η σύζυγός του, Τίνα, αλλά τον Ωνάση η παρουσία των δύο συζύγων δεν τον ένοιαζε καθόλου. Εκείνος ήθελε την Κάλλας και τη φλέρταρε τόσο ανοικτά που που όταν κατά τη διάρκεια μιας στάσης στην Κωνσταντινούπολη ανέβηκε στη θαλαμηγό ο Πατριάρχης Αθηναγόρας, ευλόγησε την Κάλλας και τον Ωνάση, νομίζοντας ότι είναι σύζυγοι.
Ο Ωνάσης πήρε διαζύγιο από την Τίνα Λιβανού. Η Κάλλας χώρισε τον Μενεγκίνι τρεις μήνες μετά.
Εκείνος προσπάθησε να τη μεταπείσει, σε σημείο που έφτασε να της προτείνει να διατηρεί ανοιχτά σχέση με τον Ωνάση, αρκεί να παραμείνει παντρεμένη μαζί του. Η Κάλλας δεν δέχτηκε, κάτι που δείχνει ότι είχε προσδοκία να παντρευτεί τον Ωνάση.
Εκείνος όμως όχι.
Η σχέση τους κράτησε δέκα χρόνια και ήταν θυελλώδης. Ο Ωνάσης συνέχιζε να είναι αυτός που ήταν και πάντα αντιμετώπιζε την Κάλλας σαν τρόπαιο. Την προσέβαλε συχνά δημοσίως, καθώς ήθελε να υποτάξει τον ατίθασο χαρακτήρα της. Σταδιακά απομακρύνθηκε συναισθηματικά από τη σχέση και συχνά έβλεπε άλλες γυναίκες, κάτι που η Κάλλας, κόντρα στο χαρακτήρα της, ανεχόταν στωικά.
Το 1968, η Κάλλας έβλεπε ειδήσεις στο σπίτι της στο Παρίσι, περιμένοντας όπως πάντα τον Ωνάση να εμφανιστεί. Και τότε έμαθε, δια τηλεοράσεως, ότι εκείνος ετοιμαζόταν να παντρευτεί τη χήρα του Τζον Κένεντι, Τζάκι.
Η Κάλλας δεν κλονίστηκε απλώς. Κατέρρευσε!
Κλείστηκε στο διαμέρισμά της και κυκλοφορούσε απεριποίητη. Έβγαινε σπάνια και απέφευγε να έρχεται σε επαφή με άλλους ανθρώπους. Τις σπάνιες φορές που εμφανιζόταν δημόσια, όμως, προσπαθούσε να φαίνεται δυνατή και ψύχραιμη. Υποστήριζε ότι ο χωρισμός αποφασίστηκε από κοινού με τον Ωνάση, κάτι που όλοι ήξεραν ότι δεν ήταν αλήθεια.
Παρόλα αυτά, ο Ωνάσης επανήλθε. Κατά τη διάρκεια του γάμου του με τη Τζάκι συνέχισε να βλέπει την Κάλλας, αλλά τίποτα δεν ήταν πλέον το ίδιο. Η Κάλλας κατέπεσε από κάθε άποψη και το γεγονός ότι δεν μπορούσε πλέον να τραγουδήσει ήταν το δεύτερο χτύπημα που δεν μπόρεσε να διαχειριστεί.
Τη ζωή της δεν την προχώρησε, παγιδευμένη στον έρωτά της για τον Ωνάση. Έμεινε μαζί του μέχρι το τέλος, ακλόνητη και πάντα ερωτευμένη. Κανείς δεν ξέρει και δεν θα μάθει ποτέ εάν εκείνος το εκτίμησε.
Η Μαρία πέθανε στις 16 Σεπτεμβρίου 1977 στο διαμέρισμά της στο Παρίσι, 2 μόλις χρόνια μετά τον θάνατο του άνδρα που σημάδεψε την ζωή της. Το σώμα της αποτεφρώθηκε και στις 3 Iουνίου του 1979 η στάχτη της σκορπίστηκε στο Aιγαίο, όπως επιθυμούσε.
Έτσι κι αλλιώς, τα δύο τελευταία χρόνια, μετά το θάνατο του Ωνάση, ήταν σα να μην ζούσε και η ίδια...
